Πώς οι φυτικές αυτές ενώσεις θωρακίζουν τον οργανισμό σας από τις ελεύθερες ρίζες και τον προστατεύουν από το οξειδωτικό στρες συμβάλλοντας στην προστασία και την προαγωγή της γενικής σας υγείας!

Ελεύθερες Ρίζες: Ορισμός, Πηγές, Επιπτώσεις στον Οργανισμό

Οι ελεύθερες ρίζες είναι υποπροϊόντα του φυσιολογικού μεταβολισμού. Απελευθερώνονται φυσιολογικά στον ανθρώπινο οργανισμό από τα μιτοχόνδρια, τα οποία αποτελούν για το κύτταρο, το εργαστήριο παραγωγής ενέργειας.

Στα κυτταρικά αυτά οργανίδια λαμβάνει χώρα η οξείδωση των τροφών, η μετατροπή δηλαδή της τροφής σε ενέργεια με την βοήθεια του οξυγόνου. Κατά την διάρκεια αυτών των χημικών διεργασιών παραγωγής της ενέργειας σαν υποπροϊόντα παράγονται και οι ελεύθερες ρίζες ,αυτές είναι δραστικά και ασταθή μόρια με σύντομη διάρκεια ζωής. Για να εξισορροπήσουν την δομή τους αποσπούν ηλεκτρόνια από γειτονικά μόρια , μετατρέποντας και τα μόρια αυτά σε ελεύθερες ρίζες, με αποτέλεσμα να ξεκινούν μια καταστρεπτική ενεργή αλυσίδα και να προκαλούν βλάβη σε σημαντικές κυτταρικές δομές (πρωτεΐνες, κυτταρική μεμβράνη,DNA κτλ).

Ο ανθρώπινος οργανισμός χρησιμοποιεί φυσιολογικά τις ελεύθερες ρίζες του σε διάφορες λειτουργίες του, όπως για παράδειγμα

• στην καταπολέμηση των λοιμώξεων ακόμα
• και στην καταστροφή κυττάρων (αυτόνομο θάνατο) που έχουν παρεκτραπεί από τον ρόλο τους.

Όταν η παραγωγή των ελευθέρων ριζών οξυγόνου ξεπερνάει την ρυθμιστική ικανότητα των αντιοξειδωτικών συστημάτων τότε δημιουργούνται οξειδωτικές βλάβες στα βιομόρια (πρωτεΐνες, λιπίδια,DNA), στα οργανίδια του κυττάρου και συνολικά στο ίδιο το κύτταρο, στους ιστούς, στα όργανα, στα συστήματα των οργάνων και τελικά στον ίδιο τον οργανισμό, μια κατάσταση που περιγράφεται σαν οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες είναι δηλαδή μία κατάσταση στην οποία το σώμα είναι ανίκανο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την ποσότητα των ελευθέρων ριζών που παράγονται κατά την διάρκεια της φυσιολογικής μεταβολικής δραστηριότητας.

Αυτό μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία, να επηρεάσει αρνητικά

• το ανοσοποιητικό,
• το καρδιαγγειακό και
• το νευρικό σύστημα.

Οι βλάβες που θα δημιουργήσει το οξειδωτικό στρες εξαρτώνται κυρίως από την γενετική προδιάθεση που εμφανίζει ο κάθε άνθρωπος. Αυξάνεται από εξωτερικούς παράγοντες όπως :

• την ατμοσφαιρική ρύπανση,
• το κάπνισμα,
• το άγχος της καθημερινότητας,
• την υπερβολική σωματική κόπωση,
• την κακή διατροφή,
• τα χημικά πρόσθετα των τροφίμων,
• την κατανάλωση αλκοόλ κ.ά.

Οι μηχανισμοί αντιμετώπισης του οξειδωτικού στρες από τον οργανισμό είναι

1. Ενδογενείς: Παραγωγή αντιοξειδωτικών ουσιών (γλουταθειόνη, καταλάση, αφυδρογονάση, αλβουμίνη , ουρικό οξύ, χολερυθρίνη, κτλ)
2. Εξωγενείς: βιταμίνες με αντιοξειδωτική δράση (βιταμίνη Ε , βιταμίνη C, καροτονοειδή και άλλα αντιοξειδωτικά που προσλαμβάνονται με την διατροφή: συνένζυμο Q, πολυακόρεστα, λιπαρά οξέα, κυστεϊνη, σελήνιο, ψευδάργυρος, πολυφαινόλες(φλαβονοειδή).

-Πολυφαινόλες: Ορισμός, Πηγές & Οφέλη για την Υγεία

Οι πολυφαινόλες είναι φυτικές ουσίες ισχυρά αντιοξειδωτικές που μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση του οξειδωτικού στρες αντιδρώντας με τις ελεύθερες ρίζες και αποτρέποντας την ζημιά που προκαλούν έχοντας την ικανότητα να αναστέλλουν την δημιουργία των ελευθέρων ριζών ή και να τις εξουδετερώνουν μετά τον σχηματισμό τους.

Οι πολυφαινόλες όπως αναφέραμε είναι φυτικές ενώσεις που βρίσκονται σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, ορισμένα δημητριακά και κυρίως σε βότανα. Έχουν δυνατή αντιοξειδωτική δράση και συνδέονται με πολλά οφέλη για την υγεία όπως:

• η προστασία της καρδιαγγειακής υγείας
• η μείωση του κινδύνου για καρκίνο
• η προστασία από νευροεκφυλιστικές παθήσεις,
• ψυχολογικές διαταραχές και
• αντιμετώπιση της φλεγμονής

Συνολικά η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες μπορεί να συμβάλλει :

1. Στην πρόληψη και αντιμετώπιση του οξειδωτικού στρες, προστατεύοντας τα κύτταρα από ζημιά που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες

2.Στην καρδιαγγειακή υγεία: Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες μπορεί να συνδέεται με μείωση του κινδύνου καρδειαγγειακων παθήσεων, καθώς μπορεί να βελτιώσει την λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων και να μειώσει την αρτηριακή πίεση.

3.Στην προστασία από καρκίνο : Μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες μπορεί να συνδέεται με μείωση τις πιθανότητας να εμφανίσει κάποιος συγκεκριμένους τύπους καρκινων όπως του παχέως εντέρου και του μαστού.

Αντιφλεγμονώδη δράση: Ορισμένες πολυφαινόλες έχουν αντιφλεγμονώσεις ιδιότητες, που μπορεί να συμβάλλουν στην μείωση της φλεγμονής στο σώμα (αυτοάνοσες παθήσεις, νευροεκφυλιστικές παθήσεις κτλ)

Συμπερασματικά η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε πολυφαινόλες μπορεί να συμβάλλει στην προστασία και την προαγωγή της γενικής υγείας.

Τζιμίκας Στέργιος, ιατρός Παθολόγος

CEO ΔΙΟΣΚΟΥΡΙΔΗΣ (Dioscurides)